Bu gün Fransada prezident seçkilərinin birinci turu keçirilir. Ölkənin hazırkı rəhbəri Emmanuel Makron seçki yarışının lideri olaraq qalır, lakin sorğular sağçı namizəd Marin Le Penlə onun arasında yalnız minimal fərqi göstərir. Son sorğulara görə, Makron 26%, Le Pen isə 25% səs qazana bilər. Sorğular həm də onu göstərir ki, bu il seçkilərə rekord sayda az sayda fransız gələcək. Yəni maksimum sayda tərəfdarını səfərbər edə bilən namizəd qalib gələcək.
Seçkilərin birinci turu ərəfəsi Marin Le Penin reytinqinin güclənməsini görən Makron onu ciddi rəqib kimi qəbul etmirmiş kimi davransa da, gözlənilmədən onun seçki proqramını hədəfə aldı. O, Marin Li Penin tərəfdarlarına tamamilə qeyri-real vədlər verdiyini sübut etməyə çalışdı. Xüsusilə, söhbət Le Penin maaş artımı və sosial müavinətlərlə bağlı vədlərindən gedir.
Bundan əlavə, Makronun siyasi texnoloqları sübut etməyə çalışdılar ki, Marin Le Pen və digər ifrat sağçı namizəd Erik Zemmur siyasi baxışlarında demək olar ki, eynidirlər. Lakin bu tənqidlərin fonunda Marin Li Penin reytinqi azalmadı, əksinə artdı ki, bunu da Makronun seçki texnologiyasında yanlış addım hesab edirlər.
Debatlara qoşulmayan Makron ümid edirdi ki, Rusiya ilə Ukrayna arasında barışıq Fransadakı seçkilərə qədər mümkün olacaq və bu diplomatik qələbə onun aktivinə yazılacaq.
İlkin olaraq Rusiya-Ukrayna böhranında vasitəçilik Makronun seçkiqabağı reytinqlərini gücləndirdi və bu, faydalı oldu. Siyasətçi Avropanın “baş diplomatı” rolunu öz üzərinə götürməyi bacardı və Parisin Avropa İttifaqında liderliyini gücləndirdi . O, həmçinin, ABŞ mərkəzli Qərb dünyasına qarşı olan seçicilərin bir hissəsini cəlb edən Aİ-nin ABŞ-dan müstəqilliyi kursunu təyin etdi.
Vasitəçilik fəaliyyətini davam etdirən Fransa lideri vətəndaşları əmin etdi ki, Paris heç vaxt Ukraynada hərbi əməliyyatlara qoşulmayacaq. Bu sözlər Avropada böyük müharibə ehtimalından narahat olan bir sıra seçiciləri sakitləşdirdi. Makron seçki proqramında əsas diqqət müdafiə sektoruna və Fransanın hərbi sənayedə müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsinə yönəldib. Dövlət başçısı yenidən seçiləcəyi təqdirdə ölkənin müdafiə büdcəsini 2025-ci ilə qədər 50 milyard avroya çatdıracağına söz verib və bu addımı xüsusilə Ukrayna hadisələri ilə izah edib. O, mümkün qlobal münaqişəyə hazır olmağın zəruriliyini bəyan edib.
Le Pen seçki proqramında Makrondan fərqli olaraq, daxili siyasətə diqqət yetirib. Siyasətçi ölkədə iqtisadi modeli də dəyişmək niyyətindədir ki, bu da, onun fikrincə, dövlətin rifahını və iş yerlərinin sayını artıracaq. Bundan əlavə, Le Pen Rusiyanın enerji resurslarından imtinaya qarşı çıxıb. Onun proqramında əsas məsələlərdən biri miqrasiya vəziyyətidir. Le Pen Fransada doğulmuş şəxslərin avtomatik vətəndaşlıq almasını, həmçinin Fransa vətəndaşı ilə evlilik nəticəsində vətəndaşlıq əldə etmə imkanını ləğv etmək niyyətindədir. Bundan əlavə, o, əcnəbilərin müavinətlərə çıxışını məhdudlaşdırmaq və onların məbləğini azaltmaq istəyir.
Məlumdur ki, mart ayında ölkədə yanacağın qiyməti kəskin artıb. İlin əvvəlindən onlar artır və Ukraynadakı münaqişə bu prosesi sürətləndirib. Ölkənin iri şəhərlərində bahalaşmaya qarşı kütləvi nümayişlər keçirilib. Nümayişlərə Makronun beş illik prezidentliyi dövründə çoxlu problem yaradan etiraz hərəkatı olan “sarı jiletlilər” də qoşulub.
Digər problem miqrasiya böhranıdır. Rusiyanın xüsusi əməliyyatı başlayandan bəri Ukraynadan Fransaya 36 mindən çox qaçqın gəlib. Beşinci Respublikanın hakimiyyət orqanları 100 minə qədər Ukrayna vətəndaşını qəbul etməyə hazır olduqlarını bildiriblər.
Eyni zamanda, son on ildə Afrika ölkələrindən, eləcə də Yaxın Şərqin əlverişsiz bölgələrindən ölkəyə miqrantlar gəlməkdə davam edirdi. Beləliklə, ziyarətçilərin Fransa cəmiyyətinə inteqrasiyası, onların məşğulluğu və yerləşdirilməsi məsələsi aktuallığını saxlamaqda davam edir. Eyni zamanda, Fransada işsizlik səviyyəsi ən yaxın Avropa qonşuları ilə müqayisədə yüksək olaraq qalır.
Bu vəziyyət bir çox fransızları ciddi narahat edir və onlar yeni dövlət başçısından qətiyyətli addım gözləyirlər.
Orxan ƏLİYEV,
Musavat.com
