“Mirzoyanın açıqlaması boş sözdür, amma...”
Ermənistan hakimiyyəti Avropa İttifaqına(Aİ) daxil olmaq ideyasını müzakirə etməyə başlayıb. Bu, İrəvanın Rusiya ilə münasibətlərin nəzərəçarpacaq dərəcədə pisləşməsi fonunda baş verir. Ekspertlər xəbərdarlıq edir ki, Aİ-yə inteqrasiya Ermənistanın Avrasiya İqtisadi İttifaqı və MDB-də iştirakını da şübhə altına alacaq. Ermənistanın Avropaya inteqrasiyasının real perspektivləri nədən ibarətdir və bu, Rusiyanın Qafqazdakı mövqeyinə necə təsir edir?
Vladimir Lepexin
“Müasir şəraitdə Ermənistanın Avropaya inteqrasiyası mümkündür, çünki İrəvan Ukraynada olduğu kimi müvafiq kurs tutub. Eyni zamanda, Aİ-yə daxil olmaq son nöqtə deyil, NATO-ya qoşulmaq da mümkündür, lakin bu, Ermənistan rejimi üçün hələ prioritet deyil. Bununla belə, Rusiya ordusunun NATO ordusu ilə əvəzlənməsi planlaşdırılır, bu, gələcək Avropa İttifaqına daxil olmaq çərçivəsində daha vacib addımdır”, – Avrasiya İqtisadiyyatı İnstitutunun baş direktoru Vladimir Lepexin “Rosbalt”a açıqlamasında belə deyib.
Ekspert xatırladıb ki, Ermənistanın Avropaya inteqrasiyası 2018-ci ildə hakimiyyətə gələndən bəri baş nazir Nikol Paşinyan üçün strateji vəzifə olub: “Paşinyan ardıcıl olaraq öz kursunu həyata keçirdi. Bu o demək deyil ki, sabah Ermənistan Avropa Birliyinə qəbul olunacaq, amma kurs belədir”.
Lepexinin sözlərinə görə, MDB və Avrasiya İqtisadi İttifaqından çıxması Ermənistan iqtisadiyyatının çökdürməyəcək: “Oxşar proseslər Avropa tərəfindən tam dəstəklənən Gürcüstanda da baş verdi. Hazırda Ermənistan ərazisində “Qərb qrantları ilə dəstəklənən” bir neçə yüz QHT fəaliyyət göstərir. Ermənistan 2014-cü ildən Aİİ-nin üzvüdür, buna görə İrəvan Aİ ilə assosiativ saziş imzalamaqdan imtina edib. 2023-cü ilin məlumatlarına görə, Rusiya, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Çin Ermənistan üçün əsas bazar olaraq qalır. Bundan başqa, tədarükün 40,6%-i Rusiya daxil olub. Aİ ölkələrinə ixrac 8,4% təşkil edib. Avropaya inteqrasiya vəziyyətində elita kreditlərlə yaşamaq imkanı əldə edəcək, sadə əhali isə qismən qonşu ölkələrə gedəcək. Ölkənin iqtisadi potensialı azalacaq, lakin əhalinin qalan hissəsi ölkəyə ilk növbədə Rusiya və İrandan gələn turistlərin gəlişi hesabına dolanacaq. Ola bilsin ki, Aİİ-dən çıxsa belə, Rusiya bazarı Ermənistan üçün bağlanmayacaq. Amma Azərbaycandan geri qalma və Türkiyədən iqtisadi asılılıq daha da artacaq” deyə, ekspert proqnozlaşdırır.
Lepexin əmindir ki, Rusiya Ermənistanın Avropaya inteqrasiyasına mane olmayacaq. “Ermənistanı rusiyapərəst ölkə hesab etmək əvvəldən yanlış idi. Fransada bir milyon erməni əsilli insan yaşayır. Ermənilər rusları deyil, yunanları ən yaxın adamları hesab edirlər. Bu ölkələr arasında Türkiyəyə qarşı olan müxalifliyə əsaslanan çoxdankı yaxın münasibətlər var ”- Rusiya Dövlət Humanitar Universitetinin dosenti Vadim Truxaçev belə düşünür.
Onun sözlərinə görə, Avropa İttifaqı Ermənistanın Aİ-yə daxil olması ideyasını müzakirə etmir. “Mirzoyanın açıqlaması boş sözdür. Paşinyan və onun komandası nə istəsə deyə bilər. Aİ Ermənistanın parlaq gələcəyinə gətirib çıxaracağı ilə bağlı sözlər yalandır. Onlar hətta Gürcüstan və Ukraynanı Avropa Birliyinə qəbul etmək fikrində deyillər” – ekspert vurğulayır.
“Postsovet məkanında üzv olmaq şansı olan yeganə ölkə Moldovadır. Avropa İttifaqı Ermənistanın üzvlüyünü müzakirə etməyə belə yaxın deyil. Monteneqro və Makedoniya hələ oraya qəbul olunmayıb”. Aİ diplomatiyasının rəhbəri Borrelin dediyi kimi, çox uzunmüddətli perspektivdə Avropa İttifaqı Ermənistan da daxil olmaqla 10 ölkəni özünün müstəsna təsir zonası hesab edir. Amma Aİ-yə qoşulmaq və müstəsna təsir zonası iki fərqli hadisədir”.
Rusiyanın mövqeyinə gəlincə, Truxaçev əmindir ki, Avropa İttifaqına Ermənistan Rusiyanı Qafqazdan çıxarmaq üçün lazımdır. O da mümkündür ki, Ermənistan və Gürcüstan İran qazının Aİ ölkələrinə nəqlində tranzit halqaya çevrilsin. Aİ-nin Ermənistana ehtiyac duymasının üç səbəbi var. Lakin bu məqamların heç birinə İrəvanın Avropa İttifaqına üzvlüyü daxil deyil”, - deyə ekspert izah edib.
Orxan ƏLİYEV,
Musavat.com
