“Əlbəttə, bu, rubl olacaq…”
Rusiyalı iqtisadçı Aleksandr Razuvayev “Rusiya, Belarus, Qazaxıstan və ola bilsin ki, bir sıra digər MDB dövlətləri vahid valyutanın tətbiqi barədə düşünməlidirlər” fikri ciddi reaksiya və mübahisələr doğurub. Razuvayev güman edir ki, sanksiyalar şəraitində ilk növbədə, Rusiyanın keçmiş SSRİ-nin bir sıra ölkələrinin daha sıx inteqrasiyası olacaq. “Lakin vəziyyətin bundan sonra necə inkişaf edəcəyini təfərrüatı ilə proqnozlaşdırmaq olduqca çətindir, çünki ilk növbədə xarici şokdan sağ çıxmalıyıq”.
“MDB ölkələrinin ərazisində vahid valyutanın tətbiqi ideyası utopiyadır və potensial olaraq dövlətlərin suverenliyini pozur”- iqtisadçısı və menecer Ruslan Mustaev lenta.ru-ya açıqlamasında belə deyib.
Mustaev hesab edir ki, bu cür təkliflər verənlər monetar qlobalizmin uzun və son dərəcə uğursuz təcrübəsini unudurlar: “Bir ölkənin pul ittifaqına girərkən itirdiyi əsas şey emissiya suverenliyidir”.
Mustaev qeyd edib ki, vahid valyutanın tətbiqi ideyası, həm iqtisadi, həm də dövlətlərin suverenliyinə əsaslanır. “2022-ci ilin fevral-mart aylarında uçot dərəcəsinin artırılması qərarını başqası ilə razılaşdırmaq lazım gəlsəydi, Rusiya maliyyə sisteminin çökməkdən saxlaya bilərdikmi? Belə bir sistemdə neçə emissiya mərkəzi ola bilər? Əgər böhran təkcə Moskvadadırsa, niyə digər dövlətlər buna razı olsunlar”, - deyə ekspert soruşur.
O, misal kimi Belarusu göstərib, burada yerli rublun rus rubluna qarşı devalvasiyası qərarı yerli istehsalçılara onların Avropa bazarından Rusiya bazarına yönləndirilməsində böyük dəstək verə bilər. “Beləliklə, hətta ən yaxın müttəfiqlər də yerli valyutanın verdiyi imkanlardan əl çəkməyə tələsmirlər. Öz valyutanıza və öz Mərkəzi Bankınıza sahib olmaq rahat və praktikdir. Doğrudanmı keçmişə qayıtmaq lazımdır?”- Mustaev fikrini yekunlaşdırıb.
Rusiya və Belarusun vahid valyutasının yaradılmasını məsələsi uzun müddətdir ki, müzakirə olunur. Vahid valyuta yaratma ehtimalı ilə əlaqədar Belarusun prezidenti Aleksandr Lukaşenko bir neçə dəfə deyib ki, Minsk bunun əleyhinə deyil. “Əlbəttə, bu, rubl olacaq, sizdə də rubl, bizdə də rubl. Rusiya və ya bir Belarus rublu olmayacaq “,- deyə o bildirib ki, bu” bizim ümumi rublumuz “olacaq.
Bundan əvvəl Rusiya baş nazirinin müavini Aleksey Overçuk Belarusla birgə valyuta buraxmaq üçün vahid emissiya mərkəzinin yaradılmasını rədd etmişdi. “Bunun üçün şərait yetişməlidir, buna görə də ölkələr bunu etmək qərarına gəlsələr, biz buna gedəcəyik "deyə, Overçuk bildirmişdi.
Orxan ƏLİYEV,
Musavat.com
