İqtisadçı: “Daha çox vergi toplandıqca qiymətlər də qalxacaq”
Bir neçə gündən sonra mübarək Ramazan ayı bitəcək. Demək, toy mövsümü də başlayacaq. Hərgah, Ramazan matəm ayı sayılmır. Bu ayda da toy eləmək olar.
Görəsən, şadlıq saraylarında vəziyyət necədir? Sifarişlər varmı? Qiymətlər necə, artıbmı?
“Xəmsə” şadlıq sarayının rəhbəri Mürvət Həsənli “Yeni Müsavat” a bildirdi ki, əvvəlki dövrlərlə müqayisədə vəziyyət ürəkaçan deyil: “Bayramdan sonra sifarişlər var, amma əvvəlki kimi gündəlik deyil. Əvvəllər toy edənlər növbəyə düzülürdü, indi artıq belə deyil. Aprel ayı tam doludur, may ayı üçün də sifarişlər var. Qiymətlər isə 10 faiz artıb. Bu da bazarda ərzaq məhsullarının qiymətinin artması ilə əlaqədardır. Menyu qiymətləri 60 manatdan başlayır, 70-80 manata da menyular var”.
“Lido” restoranının əməkdaşı Amal Qarayev də “Yeni Müsavat” açıqlamasında qeyd etdi ki, ötən illərə nisbətən vəziyyət pisdir: “Sifarişlər demək olar ki, yoxdur. Bunun nə ilə əlaqədar olduğunu dəqiq demək çətindir. Lakin düşünürəm ki, restoranların sayı çoxdur. İldən-ilə restoranların, iaşə obyektlərinin sayı artır. Addımbaşı şadlıq sarayı, restorandır. Bunu rəqabətin artması kimi deyil, müştərilərin parçalanması kimi qəbul etmək olar. Blogerlər, müğənnilər belə restoran açırlar. Bu da bizə çətinlik yaradır. Menyu qiymətlərimiz 50-70 manat arasında dəyişir”.
İqtisadçı Xalid Kərimli “Yeni Müsavat”a şərhində qeyd etdi ki, şadlıq saraylarında rəqabət intensivdir: “Alıcılar bir neçə şadlıq sarayı arasında seçim etməyə məcbur deyil. Bir küçədə 20-30 restoran var deyə seçim çoxdur. Bəzən insanlar büdcələrinə uyğun irrasional davranış göstərə bilərlər. Qiymətlər isə ona görə artır ki, son bir neçə ildə Azərbaycanda inflyaisya müşahidə olunur. Bunun başqa səbəbi yoxdur. Ərzaq sekrorunda inflyasiya daha yüksək olub. Pandemiyadan sonra ərzağın qiyməti sürətlə artdı, hətta 2022-ci ildə artım sürəti 20 faizdən çox idi. Paralel olaraq, inflyasiya artdıqca işçilərin xərci, kommunal xərclər də artır. Bir sözlə, şadlıq saraylarının bütün xərc elementlərinin hər birində artım var. Belə olan halda ya şadlıq sarayı bağlanmalıdır, ya ziyana işləməlidir, ya da qiyməti artırmalıdır. Strateji məhsul olmadığına görə dövlət tənzimləyə bilmir. Digər tərəfdən, monopoliya yoxdur. Eyni zamanda şəffaflıq artır. Əmək haqlarının rəsmiləşməsi, vergi toplamalarının artması qiymətlərin artımına təsir edir. İqtisadiyyatda şəffaflıq artdıqca, daha çox vergi toplandıqca qiymətlər də qalxacaq”.
Qeyd edək ki, Bakıda şadlıq saraylarında qiymət artımı davam edir. İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzindən (CESD) Trend ttp://trend.az/-ə verilən məlumata görə, 2024-cü ilin fevral ayında şadlıq saraylarında sifarişlərin sayı cəmi 2.1 faiz artıb. Eyni zamanda, şadlıq saraylarında fevral ayında qiymətlər 3.8 faiz artıb. Xüsusilə 40 manatadək olan menyularda qiymət daha çox artıb - 5.1 faiz. Qiyməti 40-80 manat olan menyuların qiyməti 2.6 faiz yüksəlib. Dəyəri 100 manatdan çox olan menyuların qiymətində də 3.7 faiz artım qeydə alınıb.
Xatırladaq ki, 2024-cü ilin fevral ayında istehlak qiymətləri indeksi 2023-cü ilin fevral ayına nisbətən 100,8 faiz, o cümlədən qida məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə 99,7 faiz, qeyri-qida məhsulları üzrə 101,4 faiz, əhaliyə göstərilmiş ödənişli xidmətlər üzrə 102,3 faiz təşkil edib. 2024-cü ilin fevral ayında istehlak qiymətləri indeksi əvvəlki aya nisbətən 100,6 faiz, yanvar-fevral aylarında isə əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 101,3 faiz olub.
Nigar HƏSƏNLİ,
“Yeni Müsavat”
