Ağ Ev rəsmisinin mövqeyindən belə anlaşılır ki, ABŞ rəsmi Bakının Qarabağ regionu üzərində Azərbaycanın suveren hüquqlarını bərpa etməsinə, erməni separatçı-terrorçuların sığındığı “boz zona”nın ləğvinə qarşıdır... ABŞ öz müttəfiqlərini və tərəfdaşlarını ən çətin məqamlarda təkbaşına buraxmaq vərdişlərinə malikdir, bu baxımdan, Ukraynanın başına gələnlər ən ciddi örnəkdir, Ermənistanı da oxşar aqibətin gözlədiyi qətiyyən şübhə doğumur...
Cənubi Qafqaz uğrunda mübarizə dünya nəhəngləri arasında qarşıdurmanı daha da intensivləşdirib. İndi bu amansız qarşıdurma maksimum həddə qədər gərginləşib. Hər halda, qarşılıqlı ittihamlar son vaxtlar daha da sərtləşməsi və açıq məzmun daşıması ilə diqqət çəkir. ABŞ və Qərb Rusiyanın regional mövqelərini zəiflətmək üçün hər imkandan maksimum səviyyədə istifadə etməyə çalışır. Və Kreml də qarşı tərəfə demək olar ki, eyni məzmunda cavab verir.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, ABŞ, Avropa Birliyi və Ermənistan arasında keçirilmiş Brüssel ortaq konfransı Rusiya tərəfindən olduqca ciddi narahatlıqla qarşılanmaqdadır. Çünki həmin konfransda gündəmə gətirilmiş anlaşmalar yalnız Azərbaycana deyil, həm də birbaşa Rusiyaya qarşı yönəlib. Xüsusilə də, Brüsseldə Rusiyanın Ermənistandan tamamilə çıxarılmasına yönəlik prosesə rəsmən start verilməsi indi Kremli müəyyən mənada, çıxılmaz vəziyyətə salmış kimi görünür. Və bu səbəbdən də Kreml təmsilçiləri Brüssel ortaq konfransının nəticələrinə açıq-aşkar aqressiv reaksiya verirlər.
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmisi Mariya Zaxarova Brüssel ortaq konfransının Kremlin Cənubi Qafqazdakı mövqelərini və maraqlarını hədəfə aldığını bildirib. Onun fikrincə, ABŞ və Avropa Birliyi Cənubi Qafqazda region və regionətrafı dövlətlər arasında nifaq salmaq üçün Ermənistandan alət kimi istifadə edir. Ancaq Mariya Zaxarova rəsmi İrəvanın ABŞ və Avropa Birliyinin vədlərinə inanmasının Ermənistanı böyük fəlakətlərə sürükləyə biləcəyinə də eyham vurub. Və dolayısı ilə Paşinyan hakimiyyətinə vaxtında geri dönüş etməyi də məsləhət görüb.
Məsələ ondadır ki, Kreml təmsilçisi rəsmi İrəvanı ABŞ və Avropa Birliyinin indiyə qədər dəstəklədikləri ölkələrin üzləşdikləri böyük fəlakətlərdən nəticə çıxartmağa çağırıb. Üstəlik, onu da vurğulayıb ki, ABŞ və Avropa Birliyi Cənubi Qafqazda öz əsas məqsədlərinə çatdıqdan sonra indi alət kimi istifadə etdikləri Ermənistanı təkbaşına köməksiz buraxacaqlar. Və əgər, Paşinyan hakimiyyəti Qərbin qeyri-real vədlərinə uyaraq, bu reallıqları görə bilməzsə, sonra çox gec olacaq.
Göründüyü kimi, Kreml Ermənistana üstüörtülü xəbərdarlıq mesajı verir. Paşinyan hakimiyyətinin olduqca təhlükəli yola girdiyini qabartmağa çalışır. Ən əsasısa Rusiya siyasi dairələri ABŞ və Avropa Birliyinin Ermənistan üçün etibarlı deyil, əksinə çox təhlükəli tərəfdaş olduğuna eyham vururlar. Halbuki, ABŞ və Avropa Birliyinin rəsmi təmsilçiləri də elə Kremlin bu tezislərini Rusiyaya qarşı təkrarlayırlar. Və bu baxımdan, hər iki tərəfin propoqanda ideologiyasının eyni məzmun daşıdığını düşünmək mümkündür.
Maraqlıdır ki, ABŞ rəsmi dairələri bu dəfə Kremlin üzərinə əkstəbliğat hücumunu məhz Rusiya sülhməramlıları üzərindən reallaşdırmağa çalışıblar. Belə ki, ABŞ Dövlət Departamentinin təmsilçisi Vedant Patel Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonundan Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin çıxarılmasına münasibət bildirib. Eyni zamanda, V.Patel ABŞ-ın Ermənistanla Azərbaycan arasında möhkəm və dayanıqlı sülhə nail olmaq cəhdlərini qətiyyətlə dəstəklədiyini və bu prosesə yardım etməyə həmişə hazır olduğunu da vurğulayıb.
Ancaq nə qədər qəribə də olsa, ABŞ Dövlət Departamentinin təmsilçisi öz açıqlamasında kifayət qədər ciddi ziddiyyətli fikirlərə də yol verib. Hər halda, onun “Biz Rusiya sülhməramlılarının fəaliyyətində Cənubi Qafqazın daha dinc və sabit regiona çevrilməsinə töhfə verdiklərini göstərən heç nə görmədik” deməsinin ardınca dilə gətirdiyi fikirlər yumşaq desək, qərəzli və ziddiyyətlidir: “Ötən ilin payızında Qarabağda baş verən hadisələr də bunu göstərir. Bu, Rusiyanın etibarlı müttəfiq və tərəfdaş olmadığına daha bir nümunədir”.
Göründüyü kimi, ABŞ Dövlət Departamentinin rəsmi təmsilçisi öz səlahiyyətlərinə aid olmayan məsələlərə şərh gətirməyə çalışır. Onun mövqeyindən belə anlaşılır ki, ABŞ rəsmi Bakının Qarabağ regionu üzərində Azərbaycanın suveren hüquqlarını bərpa etməsinə, erməni separatçı-terrorçuların nəzarətində olan “boz zona”nın ləğvinə qarşıdır. Hər halda, V.Patel bu amıqlaması ilə əslində, Rusiyanı Azərbaycanın beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsində öz ərazi bütövlüyünü bərpa etməsini əngəlləyə bilmədiyinə görə qınayır. Və heç şübhəsiz ki, ABŞ rəsmisi bu açıqlaması ilə öz səlahiyyət həddini kobud şəkildə aşır.
Belə kobud səhvlərə yol verməmək üçün ABŞ Dövlət Departamentinin rəsmi təmsilçisi yəqin ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinə baxmalıdır. Ancaq əgər, bu, ona çox əziyyətli gələrsə, onda, elə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın Qarabağın Azərbaycan ərazisi olması barədə bəyanatını oxusa da yetərli ola bilər. Halbuki, Ağ Ev rəsmisinin deyəsən, belə bir niyyəti ümumiyyətlə, yoxdur. Yəqin ki, V.Pateli ABŞ-ın Ermənistan üçün Rusiyadan daha etibarlı tərəfdaş olduğunun “arqumentləşdirilməsi” düşündürür.
ABŞ-ın Rusiyadan daha etibarlı müttəfiq və tərəfdaş olmasına gəldikdəsə, bu, hazırda olduqca mübahisəli məsələdir. Çünki ABŞ indiyə qədər öz müttəfiqlərini və tərəfdaşlarını ən çətin məqamlarda təkbaşına buraxmaq istiqamətində dəyişməz vərdişlərə malikdir və “zəngin təcrübə” toplayıb. Heç uzağa getmədən, elə yalnız ABŞ və Avropa Birliyinin ucbatından Ukraynanın üzləşdiyi dağıdıcı fəlakətləri nümunə gəstərmək tamamilə yetərlidir. Və bu baxımdan, ABŞ-ın Ermənistanla da oxşar variantda davranacağını elə indidən anlamaq o qədər də çətin deyil.
Elçin XALİDBƏYLİ,
Siyasi ekspert,
“Yeni Müsavat” Media Qrupu
