Kanadanın “Geopolitical Monitor” jurnalı Ermənistanın xarici siyasəti ilə bağlı məqalə dərc edib.
Musavat.com caliber.az saytına istinadən həmin məqalədən bəzi hissələri təqdim edir.
Qeyd edək ki, məqalənin müəllifi Taras Kuzio Kiyev-Mogilyansk Milli Universitetinin siyasi elmlər üzrə professorudur.
“Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Rusiyanın orbitində qalaraq, eyni zamanda Avropaya inteqrasiya edərək daha balanslaşdırılmış xarici siyasət yürütməyə çalışır. Ermənistan ABŞ-la birgə hərbi təlimlər keçirib, Avropa İttifaqı (Aİ) ilə əlaqələri genişləndirib və Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinə qoşulub. Lakin Rusiyanın orbitindən tədricən çıxmaq üçün vaxt lazımdır. Ermənistanı Rusiyanın rəhbərlik etdiyi Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) və Avrasiya İqtisadi İttifaqından (Aİİ) çıxarmaq çox çətindir. Ölkə ərazisində Rusiyanın hərbi bazaları var, FTX sərhədlərin mühafizəsində yardım göstərir, silahlı qüvvələr əsasən Rusiya hərbi texnikasından istifadə edir.
Moskvaya Qərbin sanksiyalarından yan keçməyə kömək edən əsas kanallardan biri məhz Ermənistandır.
“Ermənistanın Rusiyaya ixracı işğaldan əvvəlki dövrlə müqayisədə 430% artıb, söhbət Aİ və Çindən Rusiya Federasiyasına malların təkrar ixracından gedir. Ancaq bu, hamısı deyil. Ermənistanın Qazaxıstana ixracı 1200%, Qırğızıstana 1600%, Özbəkistana 250%, BƏƏ-yə isə 900% artıb. Lakin əslində hər şey Rusiyaya gedir”, - Beynəlxalq Maliyyə İnstitutunun keçmiş direktoru və “Goldman Sachs”ın keçmiş baş valyuta strateqi Robin Bruks fevralın 17-də özünün “X” səhifəsində yazıb.
ABŞ Maliyyə Nazirliyinin Xarici Aktivlərə Nəzarət İdarəsi (OFAC) Ermənistana və digər sanksiyaları pozanlara qarşı tədbir görməkdə gecikib. İndiyədək Ermənistanda Rusiya sahibləri ilə qeydiyyatdan keçmiş iki şirkətə sanksiya tətbiq edilib: Bunlar TAKO MMC (2022-ci ilin mayında İrəvanda qeydiyyatdan keçib) və “PKK Milandr” şirkətləridir.
ABŞ Maliyyə Nazirliyinin qərarına əsasən, TAKO Rusiyanın “Radiavtomatika” şirkətinə maddi və ya texniki dəstək göstərib. “Milandr” isə Rusiya silahlı qüvvələri üçün elektron komponentlər təmin edən hərbi tədqiqat və inkişaf müdafiə texnologiyasının alınmasında kömək edir. Banklar (məsələn, “Areximbank”, “Qazprombank” Qrupu, “VTB Bank”) Ukraynadakı müharibədən böyük gəlirlər əldə edirlər. 2022-ci ildə Rusiyadan Ermənistana maliyyə köçürmələrinin həcmi 3,5 milyard dollara çatıb ki, bu da 2021-ci ildəki 865 milyon dollardan əhəmiyyətli dərəcədə çoxdur.
İşğalın ilk ili olan 2022-ci ildə Aİ-nin Rusiyaya ixracı demək olar ki, yarıbayarı (47%) azalıb. Lakin elə həmin il Avropa İttifaqından daha əvvəl adı çəkilən 5 ölkəyə idxal 48% “artıb”. Ermənistanda əhali alıcılıq qabiliyyətinə görə bu məhsulların hamısını istehlak edə bilmir, ona görə də idxalın əhəmiyyətli hissəsi Rusiya Federasiyasına reeksport edilib.
2022-ci ildə Ermənistanın Rusiyaya ixracı 2021-ci illə müqayisədə 187% artıb. Bu dövriyyənin ən azı yarısı Qərb mallarının təkrar ixracının, qalanı isə Ermənistan məhsullarının payına düşüb. Bəziləri həm istehlak, həm də hərbi bazarlar üçün nəzərdə tutulmuş paltaryuyan maşınlar kimi ikili istifadəli məhsullar idi. 2022-ci ildə Ermənistan digər Aİ ölkələrindən daha çox paltaryuyan maşın idxal edib.
Həmin il Ermənistanın ticarət dövriyyəsi ötən illə müqayisədə 68,8%, idxal isə 2021-ci illə müqayisədə 63,5% artıb.
Rusiyadakı avtosalonların bağlanması səbəbindən Ermənistan və Gürcüstandan minlərlə avtomobil Rusiyaya üz tutur. İrəvan avtomobil istehsal etmir, lakin Rusiyaya avtomobil ixracı 2022-ci ildəki 800 min dollardan 180 milyon dollara qədər artıb. Gürcüstanın Poti limanına gələn avtomobillər Aİİ-nin Rusiya ilə bağlanmış azad ticarət sazişi çərçivəsində rüsumsuz gömrük rəsmiləşdirilməsi üçün Ermənistana gətirilir. Sonra Gürcüstandan keçərək Rusiya Federasiyasına ötürülür.
Ermənistan bu dövr ərzində qiymətli metallar və daşlar idxalını 200%, yeni avtomobillər 170%, elektronika 100%, çuqun və polad 76%, maşın və mexaniki qurğular 52%, texniki və tibbi avadanlıq idxalını 42% artırıb. Onların hamısı Rusiyaya ixrac üçün nəzərdə tutulub”, - deyə məqalədə qeyd olunur.
Musavat.com
