Çinin Rusiyanın Ukraynadakı müharibəsinə hansı yolla dəstək verdiyi açıqlanıb.
Musavat.com xəbər verir ki, bu, “The Washington Post” qəzetində dərc olunan məqalədə əksini tapıb. Materialda qeyd olunur ki, Çin Rusiyaya birbaşa tank, sursat və ya qoşunla yardım etmir. Söhbət "ikili istifadəli" avadanlıqların, məsələn, Rusiya silahlarının istehsalında istifadə olunan mürəkkəb dəzgahların ötürülməsindən gedir.
Məqalədə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının tərtib etdiyi ticarət məlumatlarına əsasən qeyd edilir ki, Çinin bu cür maşınların ixracı keçən il iki dəfədən çox artıb. Bu prosesdən orta ölçülü lazer aparatlarının istehsalçısı Shandong Oree Laser Technology Co. geniş yararlanır. Bu, ABŞ Maliyyə Nazirliyinin keçən ay sanksiya qoyduğu onlarla Çin şirkətindən biridir.
Oree Lazer Çin şirkətlərinin Rusiyaya verdiyi həyati və artan dəstəyin simvoludur. O, mülki tətbiqləri olan, lakin hərbi pilotsuz təyyarələrin istehsalında da istifadə olunan fiber lazer kəsicilər hazırlayır. ABŞ Xəzinədarlığı bəyan edib ki, Oree Laser Rusiyaya metal emalı və digər müvafiq avadanlıqlar tədarük edib və ona qarşı “Rusiya hərbi-sənaye bazası üçün Çindən tədarükçülər” kateqoriyası altında sanksiyalar tətbiq edib. Çinin Rusiyaya təkcə dəzgahlar kimi sənaye sahələrində deyil, həm də xüsusi elektron avadanlıq və digər yüksək texnologiyalı komponentlər ixracı Moskvaya hərbi istehsal imkanlarını genişləndirməyə imkan verir.
BMT-nin Comtrade məlumat bazasının təhlili göstərir ki, Çin keçən il Rusiyaya 245 milyon ABŞ dollarından çox, 2022-ci ildə isə 162 milyon ABŞ dolları dəyərində lazer aparatları ixrac edib. 2021-ci ildə Çinin Rusiyaya lazer aparatlarının ixracı cəmi 90 milyon dollar təşkil edib. Müəlliflər yazır ki, Çin ayrıca 2023-cü ildə Rusiyaya 390 milyon dollar dəyərində metal emalı maşınları ixrac edib ki, bu da bir il əvvəlki 94 milyon dollardan 4 dəfədən də çoxdur.
Tufts Universitetinin tədqiqatçısı Pavel Luzin deyib: “Rusiya bütün növ dəzgahların və onların hissələrinin Çindən tədarükündən tamamilə asılı vəziyyətə düşüb”. Onun hesablamalarına görə, idxal edilən dəzgahların 90 faizi Çindən gətirilir. Hətta Rusiyada istehsal olunanlarda da Çin komponentləri var.
Təhlilçilər deyirlər ki, özəl sektoruna ciddi nəzarət edən Pekin şirkətlərə Rusiya ilə istənilən biznesi davam etdirməyə icazə verib.
Oree Laser özəl şirkətdir və maliyyə hesabatlarını və ya ticarət məlumatlarını dərc etmir. Amma reklam səhifəsində onun 100 ölkəni, o cümlədən Rusiyanı lazer aparatları ilə təchiz etdiyi bildirilir. Müharibənin başlaması ilə şirkət rus müştəriləri ilə işgüzar əlaqələrə arxalandı, xüsusən də daha çox rusdilli işçiləri işə götürdü və Moskvanın böyük sərgilərində iştirak etdi.
Rusiya sənayesi Oree dəqiq lazer kəsiciləri kimi maşınlar istehsal etmir. Moskva bu alətləri və onların işləməsi üçün lazım olan hissələri almaq üçün uzun müddətdir idxala arxalanır. İşğaldan əvvəl bu alətləri Avropa, Yaponiya, Cənubi Koreya və digər istehsalçılardan alırdı, lakin sonra sanksiyalar buna mane oldu.
Şirkətin Oree Laser fiber lazer alətləri Rusiya müdafiə sənayesi tərəfindən hərbi pilotsuz uçan aparatların, reaktiv zirehlərin və digər hərbi texnikanın istehsalı üçün istifadə olunan avadanlıqların nümunəsidir. Fiber lazer kəsicilər metalı insan əli ilə təkrarlana bilməyən dəqiq formalarda kəsməyə qadirdir. Oree Laserinin ümumi profili Rusiya müdafiə sənayesi tərəfindən istifadə edilən digər Çinli lazer maşın istehsalçıları ilə uyğun gəlir.
2024-cü ildə Rusiyanın müharibə səylərini dəstəkləmək üçün Çin və Honq Konq vasitəsilə yarımkeçiricilərin və digər qadağan olunmuş malların daşınması 20 faizədək azalıb. Bununla belə, Honq Konq sanksiyalardan yayınma üçün qlobal qaynar nöqtə olaraq qalır.
ABŞ-ın milli təhlükəsizlik müşaviri Ceyk Sullivan bildirib ki, ABŞ Rusiyanın Ukraynadakı müharibəsini dəstəkləyən Çin təşkilatlarına qarşı yeni sanksiyalar hazırlayır. O, Çin banklarının da siyahıda ola biləcəyinə işarə vurub.
Musavat.com
