Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun (SIPRI) hesabatına görə, Rusiya dünyanın ən böyük silah ixracatçıları arasında ikinci yerdən üçüncüyə düşüb. Silah satışında ABŞ lider olaraq qalır.
Analitiklərin hesablamalarına görə, 2019-2023-cü illərdə Rusiyanın silah ixracı əvvəlki beş illik dövrlə (2014-2018) müqayisədə 53 faiz azalıb. 2019-cu ildə Rusiya 31 ölkəyə, 2023-cü ildə isə cəmi 12 ölkəyə əsas silah növləri ixrac edib. 2019-2023-cü illərdə Asiya ölkələri Rusiyanın ümumi silah ixracının 68 faizini, o cümlədən Hindistan 34 faizini, Çin isə 21 faizini təşkil edib.
ABŞ-ın silah ixracı 17 faiz artıb və onun ümumi qlobal silah ixracındakı payı 34 faizdən 42 faizə yüksəlib. ABŞ 2019-cu ildən 2023-cü ilə qədər 107 ölkəyə əsas silah tədarük edib ki, bu da əvvəlki beş illik dövrdən və hər hansı digər silah ixracatçısından qat-qat artıqdır. Birləşmiş Ştatlar və Qərbi Avropa dövlətləri birlikdə 2014-2018-ci illərdəki 62 faizdən 2019-2023-cü illərdə bütün silah ixracının 72 faizini təmin edib.
SIPRI Silah Proqramının Direktoru Metyu Corc deyib: “ABŞ öz xarici siyasətinin mühüm aspekti olaraq silah təchizatçısı kimi qlobal rolunu gücləndirərək, əvvəlkindən daha çox ölkəyə silah ixrac edib”.
Fransanın silah ixracı 2019-23-cü illərdə əvvəlki beş illik dövrlə müqayisədə 47 faiz artıb. Fransa ilk dəfə Rusiyanı qabaqlayaraq ikinci ən böyük silah ixracatçısı olub. Fransanın silah ixracının ən böyük payı (42 faiz) Asiya və Okeaniya ölkələrinin, digər 34 faizi isə Yaxın Şərq ölkələrinin payına düşüb. Fransanın silah ixracatının ən böyük alıcısı Hindistan olub, demək olar ki, 30 faizini təşkil edib. Fransanın silah ixracının artması əsasən Hindistan, Qətər və Misirə döyüş təyyarələrinin tədarükü ilə bağlı olub.
SIPRI tədqiqatçısı Katarina Cokiç deyib: "Fransa ixrac vasitəsilə müdafiə sənayesini gücləndirmək üçün güclü qlobal tələbdən istifadə edir. Fransa döyüş təyyarələrini Avropadan kənarda satmaqda xüsusilə uğurlu olub".
ABŞ, Fransa və Rusiyadan sonra digər 10 ən böyük silah ixracatçısına gəlincə, onlardan ikisi ixracda artım müşahidə edib: İtaliya (+86 faiz) və Cənubi Koreya (+12 faiz), beş ölkə isə azalıb: Çin (- 5,3 faiz, Almaniya (-14 faiz), Böyük Britaniya (-14 faiz), İspaniya (-3,3 faiz) və İsrail (-25 faiz).
2019-2023-cü illərdə Avropa dövlətləri tərəfindən silah idxalı 2014-2018-ci illərlə müqayisədə 94 faiz çox olub. Ukrayna 2019-2023-cü illərdə ən böyük silah idxalçısı və 2022-ci ilin fevral ayından bəri ən azı 30 dövlətin Ukraynaya hərbi yardım kimi əsas silahlar verməsindən sonra dünyanın dördüncü ən böyük silah idxalçısı oldu.
SIPRI silah transferi proqramının baş elmi işçisi Peter Weseman, "800-ə yaxın döyüş təyyarəsi və hücum helikopteri də daxil olmaqla, çoxlu yüksək qiymətli silahların sifarişi ilə Avropadan silah idxalı yüksək olaraq qalacaq" deyir: "Son iki il ərzində biz Avropada hava hücumundan müdafiə sistemlərinə daha çox tələbat müşahidə edirik".
Silah tədarükündə ən böyük pay Asiyaya gedir, Hindistan dünyanın ən böyük silah idxalçısıdır. Ümumilikdə, 2019-2023-cü illərdə əsas silah növlərinin tədarükünün təxminən 37 faizi Asiya və Okeaniya dövlətlərinin payına düşüb.
Musavat.com
