Türkiyənin siyasət və qeyri-hökumət sektorunun tanınmış ismi, publisist Üzeyir Yiğit Türkiyədə keçirilmiş bələdiyyə seçkiləri və onun nəticələri barədə analitik yazı hazırlayıb.
Musavat.com sözügedən təhlili orijinalda təqdim edir:
Ülke genelinde %78,55’lik bir katılımla geçirdiğimiz 31 Mart 2024 yerel seçimleri, ülke siyasetinde köklü bir değişikliği tetikler mi? Bilmiyorum. Ama en azından bir başlangıç olacak sanırım.
Kabaca olan bitene baktığımızda şunları not almamız gerekiyor.
61 milyon 400 bin seçmenin 13 milyon 145 bini hiç sandığa gitmemiş, bu sayı neredeyse CHP ve AK Parti dışında ki bütün partilere oy verenlerin toplamından bile çok. Ayrıca bir önce ki seçimlerde geçersiz oy oranı 1 milyon 37 bin iken son seçimler de ise 2 milyon 210 bin oy geçersiz sayılmıştır. Bu artışı seçmenin sandığa gidip tepki verme olarak değerlendirmemiz lazım.
Seçimi boykot eden seçmenin tamamını tepkisel değerlendirmemek lazım ama iki seçim arası bakıldığında alışkanlık dışında yaklaşık 4-5 milyon seçmen sandığa gitmeyerek, bir milyondan fazlası da sandıkta tepki vererek güncel durumu istemediğini beyan ediyor.
Genel manada bakıldığında, 2019 seçimlerinden bu yana küçülen AK Parti, 17 Mayıs 2023 milletvekilliği seçimlerinde almış olduğu %35,50 oy oranını bu seçimlerde de koruduğu görünüyor, yani son bir yılda AK Parti bir oy kaybı yaşamamıştır.
Oylarında ciddi bir artış görünen CHP önceki seçimlere göre %12 oranında oy artışı ile %37,76 ulaşarak seçimin açık ara galibi demek bana göre gerçeği yansıtmıyor.
Artan bu oyları iyi irdelemek lazım.
Kısaca 2023 seçimlerinde İYİ Parti ve DEM Partisi oy oranı, yüzde 21 iken bu seçimlerde yüzde 9,4 de kalıyor. Tükenmek üzere olduğunu düşündüğüm İYİ Parti tabanı artık yeni bir adres aramakta ama özellikle DEM büyük şehirlerde oylarını emanet olarak CHP adaylarına verdikleri açıkça görünüyor. Bu şekilde bir artışın milletvekilliği seçimlerinde CHP'ye ait olmadığını göreceğimiz kesin.
Bu seçimlerde konuşulması gereken şey! AK Parti’nin 2019'da kaybettiği oyları geri döndürememesi ve özellikle beş yıldır İstanbul ve Ankara üzerinde yürütülen antipropaganda dilinin tutmayıp, bu şehirlerin daha güçlü bir şekilde CHP’nin elinde kalmasını sorgulamak lazım.
Aynı şekilde bu propaganda dilinin, AK Parti’nin kurulduğu günden bu yana elinde tuttuğu önemli illerin de kaybedilmesine sebep olduğunu bilip, genel politikalarını bu çerçevede sorgulamak gerekmektedir.
Belediye seçimlerinde yerel dinamikler seçimlere önemli katkı sağlar, bu çerçevede bakınca kaybedilen 14 şehir belediyesinde il il ayrı çalışmak gerekmektedir.
Genel politikaların yerele etkisi, sandığa gitmeyen başka partiye de oy vermek istemeyen milyonlarca partizanların yanı sıra sandığa gidip AK Parti politikalarını cezalandırmak isteyen kişilerin arasında geçtiğini biliyoruz. Bu seçmen tavrını baz alarak eksikliklerin giderilmesi ve yeni söylemlerin geliştirilmesi gerekmektedir.
Seçimlerin galibi gibi görünen CHP, eski CHP değildir. Parti’nin bugüne gelmesinde katkısı olan Kemal Kılıçdaroğlu hedeflediği amaçta yürümesini de AK Parti’nin ciddiye alması lazım.
Netice CHP onlarca belediye de CHP geleneğinden olmayan hatta tam zıt kutuplardan olan adaylarla yarışa girme olgunluğu ve seçmenin bu konuda ki desteği iyi analiz edilmelidir.
Sonuç olarak AK Parti daha çok öz eleştiri yapıp, merkez yapılanmada ciddi değişikliğe gitmesi gerektiğini değerlendirmeli. CHP emanet oylarla kibre kapılmadan bunu çatısı altında muhafaza edecek politikalar geliştirmelidir. Netice olarak seçmeni AK Parti karşıtlığıyla değil politik söylemlerle bir araya getirmelidir.
Üzeyir YİĞİT, Ankara 
