Son 20 gündə Qarabağı heç vaxt olmadığı qədər gəzdik. Bir yanı Mincivan, o biri yanı Ağdam, Xocavənd, Füzuli, Cəbrayıl... Hələ heç yarısı deyil. Bunun Laçını, Şuşası, Kəlbəcəri, Qubadlısı, Xocalısı, Xankəndisi, Ağdərəsi var.

Gəzdiyimiz, gördüyümüz yerlərin bizdə yaratıdığı ən böyük təəssürat başqadır, dağıntıların, xarabalıqların miqyası ilə bağlı deyil. Nə boydaymış Qarabağ! Necə gözəlmiş! Necə bərəkətli torpaqları varmış! Dağları dağ, meşələri meşə, çayları çay, dərələri dərə, torpağı torpaq...

Şair Səməd Vurğun əbəs yerə demirmiş, “nə çoxdur oylağın sənin, aranın, yaylağın sənin”.

Bir ölkə itiribmişik. Israil dövləti boyda, ondan qat-qat artıq təbii resurslara malik bir diyar. Dünyanın çoxsaylı kiçik ölkələrinin yanında “böyük ölkə” sayılacaq bir yer. Bu gün biz məhz o ölkəni geri qaytarmışıq! Budur 44 günlük müharibənin ən bariz nəticəsi.

Görməyən, gəzməyən bilməz. İnşallah, yaz ağzı, imkan verilsə, yığışıb oralara ziyarətə getmək lazımdır. Qoy insanların gözü-könlü açılsın.

Yəqin ki, 700-ə yaxın kənd, qəsəbə və şəhərin xarabalıqları insanların ürəyini sızladacaq, amma bu keçicidir, gözəl hava, sərin və lətafətli su, göz oxşayan mənzərələr bu sızıltını səngidəcək. Ən uca zirvədə durarkən hiss edəcəksiniz ki, siz dünyanın ən gözəl guşələrinin, ən əlverişli iqlimə malik məkanının, ən bərəkətli torpağının sahibisiniz.

Söz yox, ermənilər bizə dünyanın ən böyük pisliyini ediblər. Bundan o yanası yoxdur. Onların etdiyi təkcə vandallıq deyil, eləcə də genosid cinayətinin elementidir. Onlar bizim kökümüzü o torpaqdan qazımışdılar, izimizi silmişdilər, gözümüzü oralardan çəkməyimizi istəyirdilər. Amma bacarmadılar. Arxalı köpək qurdu basa bilmədi. Tələyə salınanda biləyini gəmirib qıran və özünü xilas edən qurd kimi igid əsgərlərimiz ortaya çıxdı və düşməni ildırım sürəti ilə çökdürdü.

Gəzdikcə, gördükcə, anlayırsan ki, ermənilər bu torpaqlara sahiblənə bilməyiblər, bir düz-əməlli bina tikməyib, bir ağac əkməyiblər, əkdikləri mina olub, tikdikləri – istehkam.

Onlar uzun illər oturub möcüzə gözləyiblər: Azərbaycan öz torpaqlarının başından keçəcək, iddialarından geri duracaq, ya da hansısa fövqəlgüc (yaxud onların birliyi) ortaya qəti mövqe qoyacaq: “Qurtardı, bu torpaqlar bizim xristian qardaşlarımıza qalır, siz müsəlmansınız, Qarabağ sizin deyil”.

Dəqiqdir ki, onlar son qərardan, qalıcı sülh bərqərar olunandan, başqa sözlə, tam təslimiyyətimizə nail olduqdan sonra geniş tikinti-quruculuq işləri aparacaqdılar. Azərbaycanlılara məxsus evlərin, obyüktlərin yandırılıb-dağıdılmasının isə bircə məqsədi olub – sahibləri geri qayıda bilməsinlər.

Budur, 100 gündür müharibə bitib, yurdlarımız özümüzdədir, amma qayıda bilmirik. Ona görə ki, qayıdarkən, daldalanmağa, sığınmağa yerimiz yoxdur. Mənfur düşmənlərin tətbiq etdiyi “yandırılmış torpaq” taktikası bu gün o yerlərin sahiblərini yandırır.

Ermənilər səbrlə, sadə xalqa “hər şey yaxşı olacaq” vədi verə-verə gözləməkdəykən, qeyrətli vətən oğulları “yaddan çıxmaz Qarabağ” dedilər, uzun sürən “torpaqunutdurma prosesi”nin istiqamətini dəyişdilər, əllərindən gələn hər şeyi etdilər. Bu sayədə bu gün biz çoxlu viranə yurdları olan doğma mahalımızı geri aldıq.

İndi də vaxtilə bu kəndlərin bəzilərində yaşamış ermənilər didərgin düşüb. Onların boş qalmış evlərinə baxanda, gerçəkdən adamda üzüntü yaranır. Niyə belə olmalıydı axı? Hərçənd başlarına gələn acı aqibətdə onların da məsuliyyət payı var. İrəvandan, Eçmiədzindən qara niyyətli, qara saqqalı, qara libaslı adamlar gəlib onları yüz illərlə mehribancasına yaşadıqları qonşularına silah qaldırmağa təhrik edəndə müqavimət göstərməyiblər, əksinə, həvəslə onlara qoşulub qətliamlarda, talanlarda iştirak ediblər, bizim bədbəxtliyimiz üzərində xoşbəxt olmağa çalışıblar. İndi öz günahlarının cəzasını çəkirlər.

Biz isə olub-keçənləri unutmadan, bir daha heç vaxt sayıqlığı əldən vermədən, çomağı əldən yerə qoymadan, bununla yanaşı, köhnə ədavəti təkrar qızışdırmadan, yeni ölkə qurmalıyıq.

                         "Yeni Müsavat"ın əməkdaşları Xocavənd rayonunun Edilli kəndində, 11 fevral, 2021-ci il 

Qarabağ torpaqlarını gəzdikcə (onu da deyim ki, o dağ-dərələrdə 10 kilometr pay-piyada gəzirsən, yorulmursan - nə işdirsə) düşünürsən ki, bu civarda böyük bir şəhər salmaq, 15-20 ilə onu ölkənin 3-cü, 4-cü böyük şəhərinə çevirmək olar.