İnsanlara hürriyət, millətlərə istiqlal!

“Gizli” Əliyev Rövnəq Abdullayevin dayısı oğlu çıxdı

32241 11.12.2013 09:00 Gündəm A A
Dekabrın 10-da Böyük Britaniyanın “Global Witness” təşkilatının Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) ilə bağlı təqdim etdiyi  hesabatda Azərbaycan neft sənayesində gizli fiqur kimi göstərilən Anar Əliyevin kimliyi bəlli olub.

Avropa.info-nun yaydığı xəbərə  görə, Anar Əliyev SOCAR prezidenti Rövnəq Abdullayevin dayısı oğludur: “Araşdırmamız nəticəsində bəlli olub ki, 1978-ci ildə  Naxçıvan şəhərində anadan olan Anar Əliyevin atası Nüsrət Əliyev ARDNŞ prezidenti Rövnəq Abdullayevin doğma dayısıdır. Bundan  əlavə, hesabatda adı keçən Anar Əliyevin qardaşı Nihat Əliyev hazırda SOCAR-ın satış direktorudur. Anar Əliyevin 1976-cı il  təvəllüdlü qardaşı Bədəl Əliyev isə hesabatda göstərildiyi kimi, SOCAR İnformasiya Texnologiyaları Departamentində satınalmalar  üzrə menecer vəzifəsində çalışır. Anar Əliyevin daha bir qardaşı, Nicat Əliyev isə SOCAR-da rəsmi işdə çalışmasa da, onun da neft  şirkətinə bağlı işlərlə məşğul olduğu bildirilir”. Daha sonra qəzetlərdə və sosial şəbəkələrdə Anar Əliyevlə bağlı yeni məlumatlar  dərc olundu.


Qeyd edək ki, “Global Witness” təşkilatı SOCAR-ın iştirak etdiyi sövdələşmələrin şəffaf olmadığını bildirir. Məhz bu səbəbdən də  hesabatda Anar Əliyevin adı çəkilir: "Anar Əliyevə məxsus şirkətlər Azərbaycanın neft sənayesi ilə bağlı iştirak etdikləri  sövdələşmələrdən 375 milyon ABŞ dollar dəyərində mənfəət qazandıqlarını açıqlayıblar. Lakin “Global Witness” bu şirkətlərin müvafiq  tender prosesi vasitəsilə seçilməsini təsdiq edən heç bir sübuta rast gəlməyib. 


- Misal üçün, Anar Əliyev ARDNŞ-in neftin satışı üzrə İsveçrədə yaradılmış törəmə şirkəti olan “Socar Trading”ə etdiyi cəmi 5  milyon ABŞ dollar yatırımdan 118 milyon ABŞ dollar dəyərində mənfəət əldə edib. Bu şirkətin “Socar Trading”də hansı yolla iştirak  payı əldə etməsi tam olaraq açıqlanmır. 

- ARDNŞ-lə tərəfdaşlıq edən bir çox şirkətlərin səhmdarları açıqlanmadığından Azərbaycanın neft sənayesində mövcud bir sıra  sövdələşmələrdən əslində kimlərin mənfəət əldə etməsi məlum olmur. 


- ARDNŞ-in Dubayda “Socar International” DMCC adı altında neft satışı üzrə yaratdığı törəmə şirkətin 50%-i adları gizli saxlanan  səhmdarlara məxsusdur". 

“Global Witness”in hesabatında bildirilir ki, ARDNŞ neft istehsalından tutmuş onun satılmasına qədər işləri bir neçə özəl ortaqla  paylaşıb. Bu işlər paylaşılarkən tenderlər keçirilməyib və özəl ortaqların hansı məntiqlə seçilməsi müəmmalı olaraq qalır. 
Təşkilatın araşdırması göstərir ki, SOCAR-ın ən azı 48 sövdələşməsində adı keçən şirkətlərlə Anar Əliyevin bağlılığı var. Bunlardan  yalnız birində - Azərbaycan neftinin xaricə satışı ilə məşğul olan “SOCAR Trading SA” şirkətindən Anar Əliyevin qazancı 100 milyon  dollardan artıq olub.

A. Əliyev 2007-ci ildə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində “Heritage Heritage General Trading FZE” şirkətini yaradıb. Bu şirkətin  SOCAR-la son zamanlara qədər olan ortaq biznesinə nəzər salaq: "SOCAR-ın 2012-ci ildə potensial investorlar üçün hazırladığı bond  prospektində deyilir ki, ARDNŞ “iki beynəlxalq tərəfdaşı ilə birgə” Maltada “Supra Holding” şirkətini qeydiyyatdan keçirib.  SOCAR-ın internet səhifəsində həmin şirkətin nizamnamə kapitalının cəmi 5 milyon dollar olduğu göstərilib.

Həmin şirkətsə öz növbəsində 2008-ci ildə “Socar Trading SA” şirkətini yaradıb ki, Azərbaycan neftinin xaricdə bazarlanması ilə  məşğul olsun. Dövlət Neft Şirkətinin Marketinq və İqtisadi Əlaqələr Departamentinin xarici bazara çıxardığı xam neftin nə az, nə  çox, 60 faizini məhz “SOCAR Trading SA” satırmış. (Mənbə: Socar Bond Prospekti)
Bu əməliyyatlardan “SOCAR Trading SA” təkcə 2010-cu ilin yanvarından 2011-ci ilin iyununa qədər 128 milyon AZN mənfəət götürüb. Bu  məbləğin sadəcə 50 faizi SOCAR-a qalıb. Qalanı digər payçılar arasında bölünüb.

2012-ci ildə “SOCAR Supra Holding Limited” şirkətinin özəl səhmdarları Anar Əliyev və Valeriy Golovuşkindən onların paylarını alıb.  “Global Witness”in araşdırmasında göstərilir ki, payları təhvil vermələri üçün Anar Əliyevin şirkətinə 103 milyon ABŞ dolları,  rusiyalı Valeriy Qolovuşkinə məxsus “Renfrel Holding”ə isə 30 milyon ABŞ dolları ödəyib.
Beləcə, 5 milyon dollarlıq investisiya Anar Əliyevə 150 milyon dollardan artıq gəlir gətirib.
“Bu yenidən bizi o suala qaytarır ki, niyə SOCAR sadəcə mütəxəssisləri işə götürmək və nefti özü satmaq əvəzinə, nefti satmağa  ortaqlar cəlb edib” deyə “Global Witness” hesabatında sual edir. 

SOCAR-dan SOCAR-a neft satan şirkət

2011-ci ilin iyunundan etibarən SOCAR nefti satmaqda vasitəçi olmaq üçün başqa ortaqlıq yaradır.

“SOCAR İnternational DMCC” şirkəti 2011-ci ilin iyununda BƏƏ-də qeydiyyatdan keçib. SOCAR-ın həmin şirkətdəki ortaqlarının adı  bəlli deyil. Amma o bəllidir ki, “SOCAR İnternational DMCC” şirkəti də nefti öz növbəsində “Supra Holding” vasitəsilə bazara  çıxarırmış.

2011-ci ildə “SOCAR İnternational DMCC Supra Holdinq”ə 1,68 milyar dollarlıq, 2012-ci ildə isə 5,77 milyard dollarlıq neft satıb.  Bu iki il ərzində artıq tam olaraq SOCAR-ın mülkiyyətinə keçən SUPRA ilə nefti istehsal edən SOCAR arasında vasitəçilikdən “SOCAR  İnternational DMCC” 66 milyon dollar təmiz gəlir götürüb. Bu gəlir SOCAR-ın öz neftinin özünə satılmasından əldə edilib.

“SOCAR Trading SA” Anar Əliyevin SOCAR-la ümumi biznesinin yalnız bir elementidir.
A. Əliyevə məxsus “Heritage General Trading FZO” şirkəti SOCAR-la ən azı beş Birgə Müəssisədə ortaqdır. Bu cədvəldəki ortaqlıqlar  və paylar barədə məlumat SOCAR-ın internet səhifəsindən götürülüb: (cədvəl №1)

Araşdırmada “Heritage General Trading FZO” ilə SOCARın ümumi biznesinin daha geniş olduğu göstərilir.

“Global Witness”, ümumiyyətlə, Anar Əliyevin direktor, yaxud təsisçi olaraq adının keçdiyi şirkətlərin SOCAR-la ən azı 48  sövdələşmədə tərəfdaş olduğunu bildirir.
Bunların arasında neft yataqlarının işlənməsi üzrə pay bölgüsü sazişlərindən tutmuş, neftdən çirklənmiş ərazilərin təmizlənməsinə  qədər birgə müəssisələr və alyanslar var.
“Heritage General FZO” Anar Əliyevin SOCAR-dan yararlanan sadəcə bir şirkətidir. 
Anar Əliyevin adı həm də Azərbaycanda qeydiyyatdan keçmiş ən azı dörd şirkətdə yer alır (mənbə: AR Vergilər Nazirliyinin məlumat  bazası): (cədvəl №2) “Caspian Catering Service MMC”nin internet səhifəsindən öyrənirik ki ttp://www.caspcatering.com/index.html, SOCAR-ın quruda və suda  olan gəmilərinin əməliyyat müəssisələrinin yeməkdən tutmuş, yataq dəstlərinə qədər təchizatını, hətta zərərverici həşəratlardan  təmizlənməsini də bu şirkət həyata keçirir.

Bu təchizatçıya verilən sifarişlər barədə Satınalmalar üzrə Dövlət Agentliyinin məlumat bazasında heç bir məlumat yoxdur. Bu  sifarişlərin verilməsi zamanı tenderlərin keçirilib keçirilmədiyi bəlli deyil.

Təchizatçı şirkətin sahibi - Panamada qeydiyyatdan keçən “Trans Marine United Corporation” şirkəti SOCAR-la başqa ortaqlıqlarda da  yer alır.

Bu şirkətin arxasında duran adlar bəlli deyil, çünki Panama dövlət reyestrindən əldə edilən sənədlərdə təsisçi kimi göstərilən  şirkət - Thalassa Marşal adalarında qeydiyyatdan keçib və təsis məlumatlarında əsl sahibləri gizlədilib.
Nəhayət, əsas suala keçirik:

Kimdir Anar Əliyev?

Anar Əliyevin SOCAR-la böyük layihələrə imza atan şirkətlər qurmazdan əvvəlki keçmişinə dair çox az rəsmi məlumat var. “Heritage  General Trading FZO” şirkəti qurularkən təqdim etdiyi pasportda onun Naxçıvanda doğumlu olduğu göstərilir.
Naxçıvanda həqiqətən təvəllüdü və adı uyğun olan Əliyev Anar Nüsrət oğlu 2010-cu ildə seçici siyahısında qeydiyyatda olub. Sonralar  onun qeydiyyat ünvanı Bakı şəhərinin Nərimanov rayonuna dəyişilib.


“Global Witness”in əldə etdiyi sənədlərdə Anar Əliyevin pasportunun surəti də var. 
SOCAR-dakı mənbələr Anar Əliyevin əvvəllər Rövnəq Abdullayevin təhlükəsizlik xidmətində çalışdığını, onun qardaşı Bədəl Əliyevin  isə SOCAR İnformasiya Texnologiyaları Departamentində satınalmalar üzrə menecer olduğunu bildirirlər.
SOCAR-dan bu məlumatları rəsmən dəqiqləşdirmək mümkün olmayıb. SOCAR kadrlar şöbəsindən Bədəl Əliyevin orada çalışması ilə bağlı  suallara cavab ala bilməmişik.

10 min dollarlıq hotel hesabı

“Global Witness” də öz araşdırmasında Anar Əliyevin kimliyini sual edir. Hər halda, altı il ərzində Dövlət Neft Şirkətinin əsas  tərəfdaşı olan bu əhəmiyyətli şəxsin kimliyinin ictimaiyyətə məlum olmaması anti-korrupsiya təşkilatının da suallarına səbəb olub.
“Global Witness” Anar Əliyevin adının həm də bir neçə il əvvəl hakerlər vasitəsilə əldə olunmuş sənədlərdə keçdiyini göstərir.


Bu sənədlərdən biri “Sumato Energy Servicess SA” şirkətinin baş meneceri Mətin Talışlı tərəfindən ödənən hotel qaiməsidir. Anar  Əliyevin qaldığı iki gün üçün cənab Talışlı hotelə 10 min dollardan artıq hesab ödəyib.

"Ağ Şəhər" layihəsində pay

Anar Əliyevin biznesi neftlə kifayətlənmir. “Global Witness” Anar Əliyevlə bağlı şirkətlərin çoxmilyardlı "Bakı Ağ Şəhər"  layihəsində də yer adığını göstərir. Onun sahibi olduğu UGE şirkəti "Ağ Şəhər" layihəsində 99 faiz paya sahibdir.

Anar Əliyevin yuxarıda adı keçən şirkətlərdə öz maraqlarınımı, yaxud başqa, nüfuzlu, adı bəlli olmayan şəxsin maraqlarınımı təmsil  etdiyi bəlli deyil. Bəlli olan Azərbaycan dövlətinə məxsus Neft Şirkətinin xalqa məxsus pulları və imkanları şəxsi ciblərə  axıtmasıdır.

“Global Witness”in sorğularına yazdığı cavabda SOCAR öz fəaliyyətini milli qanunvericiliyə, beynəlxalq şirkətlərin təcrübəsinə  uyğun həyata keçirdiyini qeyd edib, amma konkret suallara cavab verməyib.

Hazırladı A.MURADXANLI


Bizim partnyorlarımız

XƏBƏR LENTİ

BÜTÜN XƏBƏRLƏR